Thông thường, gà độ được lựa dựa theo bổn gà. Một dạng như sơ yếu lý lịch của gà theo nguyên tắc "chó giống cha, gà giống mẹ". Dân chơi gà độ tin rằng những con gà mái hay chiếm đến 80% khả năng sẽ cho ra đời vài con gà độ hay. Chính vì vậy, có nhiều ông chủ gà vì giữ bổn gà hay cho mình, sẵn sàng giết gà mái để chôn chứ nhất quyết là không bán với bất kỳ giá nào vị sợ giống gà lọt ra bên ngoài.
Chọn gà độ phải canh ngay từ khi gà mới xuống ổ. Cho gà con ăn tấm nhất thiết phải rang tấm cho chín vàng trộn với tỏi tươi chứ không thể cho ăn tấm sống. Một tay chơi gà chuyên nghiệp ở Sài Gòn nói với tôi rằng, nuôi gà độ quan trọng nhất là giai đoạn gà đá được, tức là gà chuẩn bị cho vào xới. Trong giai đoạn này, gà được cho ăn các thức ăn nhiều đạm như: lươn, thịt bò hoặc lòng đỏ trứng gà.
Một trong những bí quyết để chăm gà mà các tay chơi chuyên nghiệp giấu rất kỹ là cho gà ăn khuya. Khoảng giữa đêm, khi gà đang ngủ, tay chơi sẽ buộc gà dậy để cho ăn chất nhiều đạm. Một con gà độ đạt đủ tiêu chuẩn để có thể vào xới, yếu tố quan trọng nhất là phân gà. Phân gà độ sung sức nhất phải tròn, có màu xanh xám, dùng que có thể hất lăn đi được. Gà độ nào đáp ứng đủ chuẩn này, thì có thể ngang nhiên mà "hành tẩu giang hồ".
Chính vì việc nuôi gà độ từ nhỏ rất phức tạp và tốn thời gian, nên dân chơi gà độ vẫn chuộng kiểu chơi mua gà độ trưởng thành để có thể mang vào xới liền. Dân chơi gà độ chuyên nghiệp lựa gà chủ yếu nhìn vào "mặt - lông - tướng - chân (vẩy)". Trong đó, lông và chân là hai chi tiết quan trọng nhất. Dĩ nhiên, nếu con gà nào đẹp đều hết về bốn yếu tố này thì quá tốt.
Theo kinh nghiệm của các "thầy gà" truyền rỉ tai nhau được giới chơi gà độ chuyên nghiệp truyền lại thì gà gáy trên bảy nấc thì dẫu có hét giá trên trời người ta cũng cứ mua. Đơn giản, giới chơi gà độ tin rằng, những con gà thông thường gáy chỉ khoảng từ 4 đến 6 nấc (tức tiếng "ò... ó... o... o...") chỉ có "linh kê" mới có tiếng gáy kéo dài.
Sau khi tìm được màu lông ứng với màu chân thích hợp, dân chơi gà độ bắt đầu bàn tới chuyện vẩy gà. Vẩy gà là yếu tố quan trọng hàng đầu để biết "bến đá" cách đá của gà đó ra sao. Đá gà không đơn giản chỉ là thả hai con gà vào để chọi nhau, mà mỗi con gà còn có cách đá riêng biệt, như: con đá đất, con đá chân, con đá vòng... Mà vẩy gà là điểm mấu chốt để dân chơi gà độ biết con gà đó có kiểu đá như thế nào.
Ngoài ra, dân chơi gà độ còn phân biệt các màu gà thành quẻ ngũ hành tương ứng là "Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ", màu lông gà tượng trưng cho các quẻ này. Gà màu điều tượng trưng cho Hỏa. Gà chuối hoặc trắng úa tượng trưng cho Kim. Màu que (xanh đen) tượng trưng cho Thủy. Màu khét tương ứng với Thổ và màu xám tương ứng với Mộc. Trong các quẻ theo dân chơi gà độ này, cũng khắc như kiểu: Thủy khắc Hỏa, Hỏa khắc Kim, Kim khắc Mộc, Mộc khắc Thổ, Thổ khắc Thủy... Duy chỉ có gà cú, lông điểm màu như hạt mè, là không bị xếp vào 5 quẻ ngũ hành này. Vì vậy, trước mỗi độ gà lớn, chủ gà thường cho đàn em quan sát xem gà đối thủ thuộc mệnh gì để lựa gà có màu khác nhằm khắc lại, chiếm thêm phần tiện nghi về phía mình.
Kỹ xảo trong xới gà
Khoảng năm 1994, những con gà độ thuộc dòng gà nòi, gà tre hay gà lai đã được thay thế bằng loại gà mới: gà Mỹ, hay còn gọi là Mexico. Đây là loại gà được giới Việt kiều nhập về cho dân chơi gà độ chuyên nghiệp Việt Nam thưởng ngoạn. Gà Mỹ rất đẹp, sức khỏe tốt, ra chân nhanh, lì lợm, nhìn mặt rất có thần. Điều đặc biệt nhất là gan và tim gà Mỹ nhỏ hơn gan và tim gà chọi truyền thống ở nước ta rất nhiều. Mà đã chơi gà độ, chỉ cần gà có tim và gan nhỏ đã là một lợi thế rất lớn. Vì khi gà bị đâm cựa vào phần nách non, không phạm tim và gan vẫn có thể tiếp tục đá. Tuy nhiên, yếu điểm của gà Mỹ là dàn nạp không tốt. Tức khi băng cựa sắt, gà Mỹ không quen đá bằng gà Việt Nam.
Lý giải điều này, tay chơi gà độ mà tôi tiếp xúc nói là do tại Mỹ, người ta tổ chức thi đấu gà bằng cựa dao hay còn gọi là cựa chém. Nên thế đá khác với Việt Nam. Việt Nam chủ yếu chơi cựa nhọn hay cựa đâm. Chính vì vậy, một con gà hay phải là gà Mỹ lai với gà mái tài của Việt Nam, cho ra đời loại gà lai đời F2, còn gọi là "lai 25". Với loại gà "lai 25" này, chỉ cần nhìn khuôn mặt và đôi mắt dân chơi gà độ đã chết mê. Theo nguyên tắc chơi gà độ thì "mặt to gà lì, mặt nhỏ gà lanh", da mặt càng mịn càng tốt.
Con gà "lai 25" đáp ứng tiêu chí mặt nhỏ dài như 2 ngón tay, mắt dài, phần hố mắt lòng trắng nhiều... nhìn như "thần tướng". Các con gà "yếu gan" khác nhìn dáng gà "lai 25" thì không cần nghe tiếng gáy cũng đã chạy. Ngoài gà Mỹ, dân chơi gà độ còn được bổ sung bằng loại gà của Philippines. Gà Phi lì, mổ đâu đá đó, gọi nhại đi đá đúng kiểu "hít là dính". Với gà Phi, dân chơi gà độ thích nhất loại "gà lai 50".
Từ ngày gà lai xuất hiện, giới chơi gà độ như tìm được một liều doping mới, tiền cá cược cho mỗi độ gà ngày càng nhiều lên và các tuyệt chiêu làm độ ngày cũng một "phong phú" hơn.
